تحلیل پارودی در خارستان ادیب قاسمی کرمانی

پارودی یا نقیضه، ترفندی هنری است که در آن تقلیدی طنزآمیز از اثر ادبی جدّی صورت می‌گیرد. در این پژوهش، خارستان، پارودی طنزآمیز ادیب قاسمی کرمانی (1308-1238 ش ) در دو سطح روساخت و ژرف‌ساخت، یعنی لفظ و صورت و معنا، به روش تحلیل مقایسه‌ای محتوای متن و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای، بررسی شده است. ادیب کرمانی، یکی از نویسندگان و شاعران حوزة ادبیات انتقادی و فولکوریک است و کتاب خارستان وی به پیروی از گلستان سعدی نوشته شده و او در قبال واژه‌های استوار، اصیل و ادبی و موضوعات جدّی مطرح در گلستان، از کلمات و عبارات خاص و موضوعات غیرجدّی و عمدتاً مطایبه‌آمیز و انتقادی استفاده کرده است. پاسخ به سؤال اصلی تحقیق، یعنی چگونگی کاربرد مهم‌ترین ابزارهای نقیضه‌پردازی در اثر مذکور و میزان موفقیت قاسمی در آن، هدف نویسندگان است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که نویسنده توانسته با کاربرد واژگان محلّی و عامیانه، تعبیرات و اصطلاحات صنف شال‌بافان، کنایات و ضرب‌المثل‌های خاص مردم کوچه و بازار، در شکل ساختاری گلستان، به تناوب، هر سه نوع نقیضۀ لفظی، صوری و محتوایی را در اثر خود بگنجاند و در شکل دادن نقیضه‌ای طنزآمیز بر گلستان سعدی، موفقیتی نسبی را کسب کند.